Régine JACUBERT

Rivka (Régine) SKORKA urodziła się w Zagórowie w Wielkopolsce 24 stycznia 1920r. Jej ojciec Jacob Skorka jest rabinem, a matka Slatka Skorka (z domu Szejman) jest modystką i sprzedaje kapelusze w Słupcu. Rivka ma trzech braci – Yerme (Jérémie, a później Jérôme), Lajb (Léon) i Zalma (Zali).

W roku 1929  – Jacobowi udaje się wyemigrować do Francji, gdzie  mieszka już jego szwagierka , siostra Slatki, która tam wyszła za mąż. Jacob  pracuje  w fabryce w Nancy.

W 1930 roku – żona Slatka, z córką Rivką i jej  braćmi  dołączają do Jacoba w  Nancy. Zalme, słabego zdrowia, zachorował na zapalenie oskrzeli. Zmieniają imiona – Rivka staje się Régine, Yerme Jérôme, a Lajb  Léon.

W 1938 roku-  jej rodzina została przez polski rząd pozbawiona obywatelstwa i uznana za bezpaństwowców. Ich prośby [do rządu francuskiego] o naturalizacje zostają odroczone.

 

[ We wrześniu 1938 r. polski  rząd wydał dekret, na mocy którego obywatele Rzeczpospolitej mieszkający na stałe poza jej granicami, mieli obowiązek potwierdzić swoje obywatelstwo. W wyniku braku potwierdzenia miało zostać im ono zabrane. Wielu polskich Żydów, mieszkających w Niemczech,   Francji, nie zareagowało na ten wymóg. Miało to skutkować utratą obywatelstwa polskiego od dnia 1 listopada 1938 r. ]

 

W 1940 roku – cała rodzina ucieka przed niemieckim wojskiem i dochodzi do Libourne(Bordeaux). Jacob i Jerome pracują jako rolnicy, podczas  gdy Slatka i Regine gotują. Ich praca na polu nie trwa jednak długo, z pewnością przez brak doświadczenia  amatorów “ rolników”, więc cała rodzina przeprowadza się do Bordeaux, gdzie każdy znajduje drobne zajęcia, a Régine zaczyna pracować na targach.

We wrześniu 1940 –  Régine wraca do Nancy, by na nowo otworzyć swój stragan, podczas gdy rząd Vichy publikuje swój pierwszy dekret dotyczący Żydów.

W grudniu 1940 – cała rodzina Skorków (oprócz Régine) zostaje zamknięta w obozie La Lande w Monts niedaleko Tours.

 

W roku 1941-  Pierre Marie, zastępca Edouard Vigneron, z biura policji dla cudzoziemców w Nancy wyrabia dla Régine fałszywe dokumenty na nazwisko HIEBEL urodzona w Metz. Régine posługuje się nimi, by odwiedzać swoją rodzinę internowaną w obozie.

W październiku 1941-  Jérôme ucieka z obozu zanim zostanie on hermetycznie zamknięty (wcześniej obóz La Lande  był otwarty) i dochodzi do Dijon. Régine szuka brata, schowana w śmietniku wagonu restauracyjnego dzięki kolejarzom służącym w partyzantce (wyjście z czerwonej strefy było coraz trudniejsze). Jérôme nie miał dokumentów, ale szczęśliwie udało mu się wrócić z Régine do Nancy (historia do przeczytania w książce Régine).

Pod koniec 1941-  Régine zostaje skazana w sądzie w Nancy za handel bez pozwolenia. (Komentarze prasowe pokazują mało chwalebne oblicze prasy francuskiej w Nancy tamtego okresu)

W lipcu 1942 – policjanci z biura dla cudzoziemców ostrzegają Żydów mieszkających w Nancy przed planowaną łapanką i dzięki temu ocalają 300 osób. Pod koniec miesiąca Régine oraz kilka osób z  rodziny jej ciotki przechodzą z powodzeniem na stronę wolnej strefy, a następnie wpadają w tarapaty przez nierzetelnego przewoźnika.

Jerome wyjeżdża także do strefy wolnej,  z fałszywymi dokumentami wyrobionymi na nazwisko Hubert Hiebel urodzonony  w Metz.

W sierpniu 1942 roku – Régine dowiaduje się, że jej rodzice i brat Léon zostali zatrzymani. Rodzice są deportowani w konwoju nr 31- 11 września, a jej brat konwojem nr 8 –  20 lipca. W sierpniu Régine, za namową przypadkowo spotkanego  żołnierza w Lyon,

wchodzi w szeregi Armée Secréte (Tajna Armia).

W październiku 1942 –  Régine zostaje zaalarmowana przez jej ciotkę (siostrę matki, również Régine), że trójka dzieci jej wujka, Rubina Szejmana, została umieszczona w rodzinie Żydów francuskich w Châtellerault, a ich rodzice ( Żydzi niefrancuscy) zostali zatrzymani. Régine bez namysłu jedzie na miejsce i , nie zważając na brak zgody na ich zabranie od rodziny,  która opiekowała się dziećmi, porywa je po lekcjach. Zawozi  do wolnej strefy do Limoges, przemycając je  najpierw w wozie z sianem, a później pociągiem w niesłychanych warunkach. Póżniej jedzie do Lyonu, gdzie dzieli dom w dzielnicy La Croix-Rousse z  bratem Jérôme i dwójką innych żydowskich rodzin. Jérôme  ukrywa się pod nowym nazwiskiem.( O jego drodze życiowej zob. w książce “ L’itinéraire d’un adolescent juif de 1939 à 1945”).

 

W roku 1943 –  Régine dowiaduje się o nowych zniknięciach członków rodziny mieszkającej w Nancy; odchodzi z  Armée Secréte (Tajna Armia) i wstępuje do Związku Młodzieży Żydowskiej. Régine mieszka obok placu Terreaux w Lyon na ulicy de l’Annonciade w kamienicy ze słynnymi pasażami. Podczas całego tego czasu Régine pracuje jako sprzedawczyni butów u pani Tabouret (wspaniała kobieta).Działa również w tajnym ruchu oporu.

 

6 czerwca 1944 – lądowanie w Normandii. Régine przestaje pracować, by poświecić  cały jej czas partyzantce. 22 czerwca Jérôme zostaje aresztowany na ulicy de l’Annonciade przez policjantów kierowanych przez członka Gestapo.Régine wpada w pułapkę i również zostaje aresztowana. Zostają internowani w obozie w Montluc. Są przesłuchiwani przez człowieka, którego nazwisko poznają dużo póżniej : Klausa Barbie’go. Zostają rozpoznani jako Żydzi i zamiast rozstrzelania wysłani do obozu w Drancy

 

31lipca – 2sierpnia 1944r : w konwoju nr 77 Drancy -Auschwitz

 

Pod koniec października Régine zostaje wybrana do pracy w fabryce amunicji w Krazau w północnych Czechach, filii  obozu  Gross Rosen, gdzie choć warunki życia i pracy są okropne, to nie ma już porannych  apeli i zagrożenia selekcją do gazu.

 

9 maja 1945 roku  – drugie narodziny – wyzwolenie obozu w Krazau, nazajutrz  po końcu wojny, przez czeskich partyzantów.

 

Régine wychodzi za mąż za Jacubert. W styczniu 2016 ma 96 lat, dwóch synów Jacques’a i Serge’a , czterech wnuków i cztery wnuczki. Mieszka w Nancy, gdzie otrzymała wiele wyróżnień od miasta. Tak jak jej brat Jérôme, Régine  opowiada w szkołach o swoim życiu i wojnie, aby młodzież wiedziała, co się wydarzyło i co może się jeszcze wydarzyć.

 

W 1987 Régine i jej brat Jérôme zeznają jako świadkowie w procesie  Klausa Barbie’ego w Lyonie.

 

8 maja 2005r. – jest odznaczona medalem Légion d’Honneur w Paryżu pod Łukiem Triumfalnym przez Prezydenta Francji Jacques’a Chirac’a.

 

1 grudnia 2016r.- Régine umiera w spokoju w domu. W ceremonii pogrzebowej, wokół trumny przykrytej flagą narodową, przemawiają dwaj byli ministrowie, przedstawiciele władz lokalnych oraz  bliscy, w tym jej wnuki. Odczytano przesłanie Ministra Edukacji Narodowej, a najważniejsze gazety  Le Monde, Le Figaro zamieściły artykuły na jej temat.

 

 

 

Tłumaczył – Jan Jose Eugui Rodriguez Maliszewski    (Liceum Francuskie w Warszawie )